Kars: Doğu'da Bir Masal Şehri

Ülkenin en doğusunda, birçok kültürün etkileşimi altında kalmış, modernliği ve yerelliği bir arada yaşatan, savaşı da barışı da bilen, hikaye anlatan bir şehirdir Kars. İklimi soğuktur ama insanı sıcak. Türkiye’nin en çok güneş alan coğrafyasından biridir. O yüzden kışın en soğuk günlerinde bile bulutların arasından çıkan güneş içinizi ısıtır. Baharla beraber beyaz örtü yerini yemyeşil doğaya bırakır. Derin vadiler, sarıçam ormanları ve botanik bitki örtüsü harika yürüyüş parkurlarına dönüşür. Öyle ki bu güzel kent her mevsim başka türlü sevdirir kendini.

Rotamız

Biz Kars’a ilk olarak Eylül başında gittik. Doğu Karadeniz yaylalarını 4x4 araçlarla 5 gün boyunca gezdiğimiz off-road (yoldışı) turumuzun son ayağıydı. Daha yaylalardan şehre yolculuk başlamamış, kır çiçekleri henüz solmamıştı. Havanın da iyi olmasını fırsat bilip hem kent merkezini hem de Ani harabelerini keşfe çıktık. Ocak ayında gittiğimizde ise bu defa beyazlara bürünmüş sokaklar ve çatısındaki buz sarkıtlarıyla kartpostal tadı veren tarihi taş binalar karşıladı bizi. İnsanı geçmişe götüren mistik bir havası vardı tüm kentin. En turistik dönem olmasına rağmen karda çıkardığımız hışırtıdan ve kızların cıvıltısından başka bir ses duymadan karış karış gezdik sokakları. Bu defa Çıldır Gölü ve Boğatepe Köyü’nü de ekledik rotaya. Şansımıza masmavi bir gökyüzü ve güneşte parıldayan kristal kar manzarasını bir arada yaşadık. Orhan Pamuk’un Kar romanına misafir olduk. Kafkas danslarıyla eğlenip, kaz etiyle doyduk. Şimdi sizlere Kars’ı anlatma vakti..

Kars’a Ulaşım

Kars’a hem Uçakla hem de son yılların en popüler tren yolculuğu olan Doğu Ekspresi’yle gelebilirsiniz. Biz ikinci seyahatimizde uçakla gidip trenle Ankara’ya dönmüştük. Ayrı bir yazı da bu keyifli yolculuğu detaylarıyla anlattım. Buradan tıklayarak okuyabilirsiniz. Yaz döneminde araba kiralarsanız hem çevreyi hem de yayaları çok daha rahat gezersiniz. Ani Harbelerine, Çıldır Gölü’ne ve Boğatepe köyüne toplu taşıma ile ulaşım yok. Araba kiralamadıysanız yerel bir tur firmasıyla ya da taksicilerle anlaşıp günlük şöförlü araç kiralamak çok daha mantıklı. Çünkü kış aylarında buz ve karlı yollarda araba kullanmak eğer çok alışkın değilseniz zorlayıcı olabilir. Biz otelimize danışıp gitmeden önce tur rezervasyonumuzu yapmıştık. Fiyatlar yapacağınız kilometreye ve kişi sayısına göre 400-600 TL arasında değişiyor. Aynı turun içinde havalanı transferleri de dahil ediliyor.

Kars Otelleri

Beyaza dantel ahşap işçiliğiyle süslü avlusu, ferah geniş avluları ve lezzetli kahvaltısıyla çok keyifli bir butik otel olan Kar’s Otel’de konakladık. Kent merkezinde olduğu içinde her yere yürüme mesafesindeydi. Diğer önereceğim iki otel tarihi binalarıyla Katarina Sarayı ve Cheltikov. İki otelde restorasyon sonrası hizmete açılmış ve konuklarını tarihi bir yolculuğa çıkaran mekanlara dönüştürülmüş.

Yeme-İçme

Farklı etnik kökenlere ait zengin bir kültürel mirasa sahip olan Kars’ın mutfağı da aynı çeşitlilikten etkilenmiş. Kars gastronomisi bölgenin florası ve kültürel yapısı sayesinde oldukça zengin bir yapıya sahipti. Bu özgünlüğün bilinmeyen birkaç yönünden bahsetmek istiyorum. Osmanlı mutfağının önemli bir özelliği olan meyve kullanımı bu bölgede yerini kuru meyveye bırakır. Özellikle pilav ve et yemeklerinde kullanılan bu meyvelerin nedeni bölgenin taze narenciyeye uzaklığıdır. Yöreye özel sarı yağ olarak da bilinen klarife tereyağ ile pişirilerek hazırlanır. Doğu mutfağının aksine baharat çok fazla kullanılmaz. En çok reyhan, yarpuz, sarıkök ve kekik tercih edilir. Yukarıda bahsettiğim gibi bu coğrafyanın florası oldukça zengindir ve çok sayıda bitki yetişir. Bu otlardan beslenen hayvanın eti, sütü, balı farklı bir aroma kazanır. Yaz sonunda soğuklar gelmeden kırmızı etler özel bir teknikle güneşte kurutulu. Kaz ise Ekim ve Kasım aylarında tuzlanarak kurutulmaya bırakılınır. Kurut ise yoğurdun kurutulmasıyla hazırlanan ve çok farklı bir aroma kazanan yemeğe denir.

Kars’ özgü en önemli yemekler Hangel,(etsiz mantı),kaz (et suyuna bulgur ile servis edilir), umaç helvası, evelik dolması, haşıl, bozbaş (piti kebabı), ısırgan çorbası, lalanga, yeşil mercimekli erişte, gijitken aşı, kete ve koyuttur. Çıldır Gölünde avlanan sarı balık da yine buraya özgür bir lezzettir. Kızartılarak salata ile servis edilir.

Her bütçeye uygun lokanta ve restaurant bulabileceğiniz kent merkezinde yöresel yemekleri tadabilir, Kafkas danslarını ve Aşık atışmasını izleyebilirsiniz. Size bildiğim heryeri gönül rahatlığıyla tavsiye edebilirim çünkü yemek kalitesi hepsinde çok iyiydi. Fakat son yıllarda artan ziyaretçi sayısını karşılayacak sayıda değiller. Turların yoğun olarak geldiği kış aylarında Kars’a gelecekseniz en azından akşam yemekleriniz için önceden rezervasyon yaptırın. Yoksa masa bulmakta zorlanabilirsiniz.

Çok sevdiğimiz ve bir sonraki gidişimizde tekrar uğradığımız Pushkin restaurantta haftasonları Kafkas danslarını izleyebilirsiniz. Pushkin çorbasını ve nohut seviyorsanız Piti kebabını mutlaka tadın.

Kars’ın en meşhur yemeği kesinlikle Kaz eti. Birçok restauranta yiyebileceğiniz bu lezzetin Kars’daki ilk adresi Kaz Evi. Tadını tuzlu ve yağlı hindi etine benzettim. Alışkın değilseniz biraz ağır gelebilir. Öyle olsa bile ortaya bir porsiyon isteyip tadına bakın çünkü size Kars’dan dönünce en çok kaz etini soracaklar.:)

Kars’dan Ne Alınır?

Bölgenin Temel geçim kaynağı hayvancılık olduğu için süt ürünleri ve bal alınacak şeylerin başında geliyor. Kars Gravyeri, Malakan peyniri, kavurma, polen, baharat almak için Kars merkezindeki mandıracılara uğrayın. Biz PS mandıra’dan aldık. Yanınızda taşımak istemiyorsanız eve kargo da yapıyorlar. Biz temizliğinden ve hizmetinden memnun kaldık. Giderseniz benden selam iletin ve bana verdikleri sade yağı denemek istediğinizi söyleyin. Size özelliğini ve yapımını anlatırlar.

Kars’da Neler Yapılır?

Yaz ve kış mevsimlerinde Kars’da yapabileceğiniz farklı aktiviteler var. Kışın bir iki gün daha ayırıp Sarıkamış’ın kristal karla kaplı pistlerinde kayak yapabilirisiniz. Yol üzerindeki Sarıkamış şehitliği ise bir diğer görülmesi gereken yer.
Çıldır Gölün’de faytona ya da kar motorsikletine binebilir, muhteşem fotoğraflar çekebilirsiniz. Eğer güneş varsa sabah ve öğleden sonra harika yansımalar yakalanıyor. Buzda balık avlayan balıkçılara denk gelirseniz yanlarına gidip izlemek istediğinizi söylemeniz yeterli.

Yazın ise Komdere, Keklik, Susuz ve İnkaya vadilerinde yürüyüş yapabilirsiniz. Komdere ve Aras Nehri’ndekiperi bacaları oluşumları ise fotoğrafçılar için bir cennet. Kars florası, botanik turları ve kuş gözlem turları için Kars Soğuksu Tabiat Parkı’dan bilgi alabilirsiniz. Linkini buraya bırakıyorum.

“Kars’da Gezilecek Yerler” yazımda Kars merkezi ve çevresindeki görülecek yerleri ayrıca anlattım. Okumak için buraya tıklayın.