ÇOCUK GELİŞİMİ VE PSİKOLOJİSİ

Zorbalık İlk Evde Başlıyor!

Son zamanlarda çok konuşuluyor; '' Zorbalık! ''

Fiziksel, sözlü, gizli ve siber zorbalık.. Her yerde karşımıza çıkmaya başladı. Özellikle çocuklar arasında ‘’Akran Zorbalığı’’ ciddi sıkıntılar yaratmakta ve eğitim hayatıyla, aile hayatını olumsuz yönde etkilemektedir.

Peki zorbalık nerede başlıyor? Bir çocuk kurban mı, zorba mı olacağına nasıl karar veriyor?

Cevap aslında basit..Zorbalık ilk evde başlıyor!

Pek çok makale var zorbalık tipleri neler, çocukları nasıl koruruz, kime gitsinler, ne yapsınlar…Uzmanlar tek tek tanımlıyorlar zorbalık türlerini. Ama ilk başlangıcına dönüp bakmak lazım sanırım, çocuk ilk kurban olmaya nasıl karar verdi, ya da ilk nasıl oldu da o güç gösterisine ihtiyaç duyup zayıf olanı hedef aldı kendine?

Teknoloji çağındayız, her yer uyaranlarla dolu. Bunun içinde şiddet var, istismar var, haklı haksız dengesi için kurulmuş güç savaşları var.

Zorbalık sınır ihlali demek aslında!

Başkasının sınırlarını fiziksel, duygusal veya sosyal anlamda ihlal etmek ya da kendi çevremize sınır koymayarak ihlal edilmesine pasif kalmaktır. Bugün anne baba olmak yazısında sınırlardan bahsetmiştik. O sınırlar aile ile çocuk arasında, bebek doğduğu andan itibaren oluşmaya başlar. Bir bebek yemek yemek istemediğinde, onun uyumasını bekleyip ağzına kaşıkla yemek verildiği an sınır ihlali başlıyor. Yemeği reddetme ya da yemek zamanını seçme hakkından vazgeçiriyoruz, zorla. Evet bir bebeğin bakım vereninin korumasına ihtiyacı vardır, anne onun beslenmesi için gerekli besin kaynaklarını ona sunmalıdır. Ancak bunu yaparken kullandığımız yol sabır olmalıdır, istek dışı dayatma değil.

Ya da bir çocuğun aile içinde anne ve babasından aldığı etiketlere bakalım; çok yiyor tombul, az yiyor sıska, ödev yapmıyor oturtamıyorum tembel, aşırı hareketli sabırsız, hiç susmuyor geveze, kardeşleriyle çok kavga ediyor haylaz.. Şımarık, küfürbaz, pasaklı, dağınık..Bu ve benzeri etiketler anne ve babalar tarafından çocuklara karşı sık sık kullanıyor ve bunlar çocuğun sosyal çevresi içinde bulunan diğer kişilerle paylaşılıyor. Teyze, hala, kardeş, öğretmen..Kendilik tasarımını oluşturan bir çocuk anne babadan aldığı referanslarla haraket eder. Aynada kendine bakarken tombul olduğunu söylediğiniz çocuk, hayat boyu o etiketin izin verdiği gözle kendine bakar ve tam olarak fiziksel beğeni sağlayamaz.

Teknoloji evimizde, her yerde.

Sosyal medya kanalları üzerinden anne babaların kullandığı kelimelere, yorumlara bakalım. Ya da haberleri izlerken, dizi izlerken, film seçerken özellikle çocukların gözünden kendimize bir bakalım. Kimleri seçiyoruz, hangilerini izliyoruz, neler söylüyoruz? Koskocaman bir mahalle silahlarla konuşurken, ırk, cinsiyet, sosyo-ekonomik farklılıklar yüzünden insanlar ayrılırken, acı çekerken senaryolar içinde biz onaylıyor muyuz? Ayıplıyor muyuz? Ne diyoruz? Çocuklar ayrımcılığı, farklılığı ailede öğreniyor, sonra dış dünyada bunu test ediyor. Şiddet her insanın özünde vardır, deşarj edilmesi gereken bir yöndür. Sembolik ortamlarda deşarj edebilmek için o dizi izleniyor. İçimizdekine kendini normal hissettiriyor. Ama çocuklar bu referansları anne babanın sorun çözme yetisinden, iletişim kurma becerisinden, sosyal çevrede hizmet aldıklarına veya hizmet verdiklerine sunduğu beden dilinden alıyor. Trafikte yol vermeyene karşı basılan kornada, eve gelince eşe söylenen sözde, çocuğun davranışlarını eleştirme şeklimizde şiddet var.

Duygusal veya fiziksel şiddete maruz kalan bir çocuk bu zayıflığı, dış dünyada güç arayarak deşarj etmeye çalışır ve sınır ihlaline başlar. Ya da bu durumu normalleştirmek için pasif konuma geçer ve kurban olur.

İzin almadan eşyalarını attığımız için ,

Fiziksel özelliklerine yönelik olumsuz bir resim çizdiğimiz için ,

Problem çözmenin alternatif yollarını bulamadığımız için,

İnsanların bedenlerine izinsiz dokunup, incittiğimiz için,

Etrafımızdaki insanları sınıflandırıp, ayırdığımız, ayrıcalıklı pozisyonu olanları kayırdığımız için,

Başkaları hakkında asılsız konuştuğumuz veya konuşulmasına müsade edip dinlediğimiz için,

Şiddetin varlığını onaylayıp, sessiz kaldığımız için,

Zorbalık evde başlıyor!

İlginizi çekebilecek diğer yazılar

Yeni doğan refleksleri nelerdir?

Çocuklarda duygusal gelişimin önemi nedir?

Çocukları zorbalıktan korumak için nelere dikkat etmeliyiz?