Otizm: Farket, Hisset, Anla!
2008 yılında Birleşmiş Milletler tarafından “DünyaOtizm Farkındalık Günü” olarak ilan edildi. İnsanların Otizm Spektrum Bozukluğunu farketmelerini sağlamak ve yaşanan tonlarca soruna dikkat çekilmesi amaçlanmaktadır.
Otizm, diğer tanı grupları içinde belkide en geniş yelpazeye sahip olan gelişimsel farklılıktır. Sağlıklı gelişen her çocuk çevre ve kalıtımın etkisiyle gelişim basamaklarını farklı hızda tamamlamaktadır. Ancak kritik gelişim noktasını aşmadan benzer becerileri tamamlayarak bir sonraki evreye geçmektedir. İlerleyen günlerde bu basamaklardan detaylı bahsedeceğim. Bu basamakların en önemli özelliği ise bebeğin doğduğu andan itibaren çevre ile olan iletişim ihtiyaçları kapsaması ve gidermesidir. Oysa otizm de bu ihtiyaç doğrudan veya kısmi olarak diğer yaşıtlarından farklı ve noksandır.
Karakteristik özellikleri;
- Çevredekilerle göz teması kurmamak ya da nadiren kurmak.
- İsmi söylendiğinde tepki vermemek ve işitmiyor gibi durmak.
- Yaşıtlarıyla ya da oyuncaklarla oynanan oyunlara kayıtsız kalmak veya nasıl oynanacağını bilmemek.
- Konuşma ve dil gelişimde gecikmeler ve gerilik, duyguları ifade etmekte sorunlar yaşamak.
- Elleri kanat çırpar gibi çırpmak, sallanmak gibi tekrarlayan olağandışı fiziksel hareketler yapmak.
- İçinde bulunduğu durumu fark etmeksizin belli kelimeleri ya da sesleri sürekli tekrarlamak.
- Gözleri belli noktaya takılı kalmak, yüzlerin ve cisimlerin genelde odaklanmayan noktalarına uzun süre odaklanmak.
- Eşyaları ve cisimleri sürekli döndürmek ya da sıraya koymak gibi yineleyici davranışlar yapmak.
- Günlük hayatta yeniliklere aşırı tepkiler verebilmek ve günlük rutinin bozulmasına aşırı direnç göstermek.
- Ses, koku, dokunma gibi belirli duyusal uyaranlara aşırı tepki vermek ya da hiç vermemek.
Otizm Spektrum Bozukluğu aileleri sosyal izolasyona iten, maddi ve manevi anlamda kaynakların yetersiz kaldığı, zaman algısını farklılaştıran, aile ve arkadaş görüşmelerini kısıtlayan önemli bir farklılıktır. Sanırım içinden geçtiğimiz bu günlerde, aileleri ve yaşadıklarını daha iyi anlayabiliriz. Unutmayın, otizm demek beceri yetersizliği veya zeka geriliği demek değildir. Tam tersine aralarında çok özel yetenekleri olan pek çok çocuk var. Mesela Kodi Lee ile tanışmak isterseniz göz atın ve izleyin, bayılacaksınız!
Instagramdan takip etmek için; @uzm.psk.sinemcakir