Mizaç, Kişilik ve Karakter

Ebeveyn olmak denilince ne kadar çok soru geliyor aklımıza değil mi?

• Mesela, çocuğumun doğuştan sahip olduğu olumlu özellikleri nelerdir? Onları nasıl ortaya çıkaracağım?
• Çocuğumun kişilik gelişimine nasıl sağlıklı katkı sağlayabilirim?
• Çocuğuma mutlaka öğretmem gereken şeyler nelerdir?
• İstemediğim olumsuz davranışlarla karşılaştığımda ne yapmalıyım? Bu davranışları nasıl önleyebilirim?
• Ebeveyn olarak benim ihtiyaçlarım neler? Çocuğumun ihtiyaçları ile nasıl bir orta yol bulabilirim?
• Hatta en çok düşüncelerimizde yankılanan soru ise şu oluyor sanırım: Çocuğum için mükemmel ebeveyn olabilecek miyim?

Her anne ve baba, çocuğu için en iyisini yapmaya çalışır. Bu doğal bir eğilimdir. Anne ve baba olduğunuz anda iç sistemde bir pim çekilir ve siz başlarsınız geri saymaya.

Her ebeveyn doğal olarak kendi mizaç ve kişilik özelliklerine en uygun olabileceğini düşündüğü ebeveyn yaklaşımlarını benimsemeye çalışmaktadır. Bu tutumlarda kendi potansiyellerinin en iyi versiyonu çocuğa aktarılmaktadır. Motivasyon olarak çok etkili ve işlevsel olan bu yönelim, pratikte sorunlar yaşanmasına sebep olabiliyor. Neden mi?

Çünkü siz çocuk olarak bir aile tarafından büyütüldünüz ve dünyaya gelirken sahip olduğunuz mizaç özellikleriniz, pek çok farklı unsurla etkileşerek sizin şu anda sahip olduğunuz kişilik özelliklerinizi ortaya çıkardı. Şimdi de siz bir çocuk dünyaya getirdiniz ve onun mizacı sizden farklı ihtiyaçlara sahipse, sizin yaklaşımınız onun için en iyi versiyon olmayabilir.

Gelin önce mizaç nedir? Kişilik nedir? Bu iki kavrama bakalım.

Her çocuk bir mizaçla dünyaya gelir yani kişiliğini şekillendirmeye yardımcı olacak doğuştan gelen doğal eğilimlere sahiptir. Bu eğilimler biyolojik kökenlidir ve dikkat, duygusal ve motor tepkileri kapsamaktadır. Büyüme döneminde aile yapısından, kültürden etkilenerek bireyin kişilik ve karakter oluşumunda belirleyici olur. Yani kısacası bizim dünyaya gelirken sahip olduğumuz ‘öz’dür.

Kişilik ise, doğuştan gelen mizacın ve temel ihtiyaçların, bazı içsel ve dışsal faktörlerle yani yaş, cinsiyet, aile, eğitim, sosyal yaşam, kültür, inanç gibi unsurlarla etkileşmesi sonucu yaşam boyu değişikliğe uğrayabilen , geliştirilebilen tarafımızdır. Görünür olan ve pek çok kişinin ailemizde dahil bizi anlatırken kullandığı özelliklerimiz bizim kişiliğimizdir.

Şöyle düşünebilirsiniz, mizaç her bireyin dünyaya gelirken sahip olduğu toprak ve arazinin tam da kendisidir. Bu arazi ve toprak bazı bitkilerin yetişmesine uygun bir yapıya, minarele ve eğime sahiptir. Kimisi daha taşlı ve kalın bir topraktır, yüksek eğime sahiptir, kimi daha geniş ve düz bir yapıya sahip olan ovalara benzer. Kimisi tarımsal faaliyetler için uygun iken, kimisi sık ve geniş ormanlara ev sahipliği yapabilir. İşte bu özü mizaç olarak düşünürseniz, kişilikte o toprağın üzerinde yetişen ürünlerin, bitkilerin tamamıdır. Yani toprağa uygun olarak ortaya çıkabilecek potansiyelin kendisidir. O arazinin ihtiyaç duyduğu bakım sağlanıp sağlanmamasına göre ortaya çıkan tüm potansiyelin kaliteside karakterdir.

Şimdi eğer sahip olduğunuz toprağın neye ihtiyacı olduğunu bilirseniz ona uygun iklim koşullarını sağlayabilirsiniz. Bu da mükemmel ebeveynliktir!

Yani ebeveynler için mükemmel anne baba olmanın yolu, kendi mizacını tanımak, çocuğunun sahip olduğu mizacı fark etmek ve kabul etmek, sonrada onun ihtiyacına uygun olan koşullarını sunarak, çocuğunun kendi potansiyelini yaratma imkanını destekleyebilmektir.

İşte bu konuda sizler için bir rehber hazırladım. Bazı soruların cevabını bulmanıza yardımcı olacağını düşünüyorum. Yetişkinlik yaşantısına ve geleceğe hep birlikte bir göz atalım!

Çocuğumla nasıl ilişki kurmalıyım?

Çocukların temel ihtiyaçları nelerdir?

Şema ne demek? Şemaların oluşumunda hangi faktörler etkilidir?

Ebeveynlik tutumları nelerdir?

Ebeveynlik tutumları ile temel ihtiyaçlar örtüşmediğinde çocuklar nasıl etkileniyor?

Instagramdan takip etmek için; @uzm.psk.sinemcakir